Serieuze participatie, of slechts voor de vorm?

Zoals je vorig jaar kon lezen zal de Belgacomtoren en de omgeving er rond herontwikkeld worden. Gedevco, eigenaar van het gebouw en de gronden schreef een ontwerpwedstrijd uit voor de zogenaamde “Portussite”. In het kader van die ontwerpwedstrijd organiseerden ze samen met de Stad Gent een “bewonersconsultatie” op 3 september. 

Dat is meteen ook zowat alles wat u in dit bericht te weten zal komen over wat vijf ontwerpteams uit hun mouw hebben geschud voor deze centraal gelegen blikvanger. Er waren mooie maquettes te zien, een aantal simulatiebeelden en wat korte omschrijvingen over hoe de ontwerpen zich profileren ten opzichte van de omgeving.

Zoals steeds hadden wij u hier graag wat beelden van laten zien, ware het niet dat ik er bij mijn bezoek (als buurtbewoner) al snel op werd gewezen dat foto’s nemen niet toegestaan was. “Het internet” weet u wel, stel je voor dat die beelden op het internet terechtkomen. Ik respecteer de vraag om geen beelden te publiceren, maar ik heb wel gezegd dat men mij niet kan tegenhouden te schrijven dat we ze niet mógen publiceren.

Eén en ander klopt niet aan dit verhaal, enerzijds een bewonersconsultatie organiseren om suggesties te verzamelen (bezoekers kregen een A4tje en een pen) maar anderzijds de discussie met de wijdere omgeving, en bij uitbreiding alle inwoners van de stad (voorlopig althans) uit de weg gaan. Dit doet mij vermoeden dat de bewonersconsultatie eerder voor de vorm werd georganiseerd. Ik weet niet of een private ontwikkelaar verplicht is dit te doen, maar als je een participatietraject wil opzetten is deze werkwijze best vreemd. (De toren heeft overigens een grotere impact dan enkel op de omliggende 5 straten, waarom enkel suggesties van deze mensen meenemen in de keuze?)

Participeren, of niet? 

Participatietrajecten blijven een lastig vraagstuk voor ontwikkelaars en overheden, de bevolking wil meer inspraak in haar omgeving, maar de meeste andere stakeholders hebben liever niet teveel “suggesties”. Ook actueel in deze is bijvoorbeeld de problematiek rond de Meibloemsite, waarbij ontwikkelaar Acasa Projects een nieuwe poging doet om het binnenblok te verkavelen. Iets wat de vorige keer mislukte na een 70-tal bezwaarschriften van de buurt. Ook nu komt de buurt in actie, ze blijkt opnieuw niet te zijn geconsulteerd over de plannen, en werden naar eigen zeggen verrast met een aangeplakte verkavelingsaanvraag bij terugkeer uit vakantie-oorden.

De stad zou Acasa Projects het voorstel hebben gedaan om de gronden en de panden tegen de betaalde aankoopprijs te kopen, maar daar werd niet op ingegaan. Volgens de bewoners werd door de stad ook expliciet de vraag gesteld beter te communiceren met hen, maar werd daar door de ontwikkelaar niet aan voldaan. Op informatieavonden zou een medewerker van de ontwikkelaar de omliggende straten hebben afgeschuimd met de bedoeling mensen te weerhouden een bezwaarschrift in te dienen. In ruil daarvoor zou men een uitbreiding van zijn tuintje krijgen. Iets wat voor de betreffende personen pas met zekerheid gezegd zou kunnen worden op een vergadering op 5 september 2015, na het verstrijken van de deadline voor bezwaarschriften…

FC De Buurt, een organisatie van buurtbewoners uit de Brugse Poort verzamelde in de laatste week al een tweehonderdtal (update 4/9: +300) bezwaarschriften tegen de plannen van Acasa Projects. Deze zullen ze neerleggen bij de Stad Gent, die de vergunning voor de verkaveling en de aanleg van een nieuwe straat moet verlenen.

Het kan nochtans anders, getuige Ledeberg Doet Het Zelf, alweer een vereniging van bewoners. Zij ontstonden toen Doe-het-zelfzaak Standaert failliet ging en moest sluiten. Daarbij kwam een stuk grond vrij in het dichtbebouwde Ledeberg. Nadat de buurt duidelijk maakte dat dit een uitgelezen kans was om voor een meer leefbare buurt te zorgen deed het stadsbestuur een bod op de gronden. Vervolgens kocht de stad de gronden voor 1,3 miljoen Euro.

Studiebureau BUUR werd door de stad aangesteld om samen met omwonenden en andere organisaties een nieuwe invulling voor de site te laten kristalliseren. Op die manier kan er een door de buurt gedragen project ontstaan, dat ook veel kans tot slagen heeft. Het is trouwens datzelfde studiebureau dat de ontwerpwedstrijd en het participatietraject rond de Belgacomtoren begeleidt in opdracht van zowel Gedevco als de Stad Gent.

De stad speelt in zowat alle dossiers een cruciale rol, niet in het minst omdat ze de nodige vergunningen moet afleveren en in het geval van de Belgacomtoren zelfs het RUP moet aanpassen. Zij zal  namelijk tot lang nadat de ontwikkelaars van het toneel zijn verdwenen nog steeds moeten instaan voor de leefbaarheid.

Bij deze een oproep om geen schrik te hebben van “het internet” of burgers, maar ze ook serieus te betrekken. Echte participatie, op die manier ontstaat misschien wel een project waar alle partijen beter van worden. Hopelijk mogen we jullie binnenkort wél beelden tonen van de verschillende ontwerpen die werden ingestuurd.

Oja, de deelnemende teams voor de ontwerpwedstrijd wil ik u niet onthouden, in random volgorde:

Robbrecht en Daem, MJ Van Hee Architecten en Dierendonckblancke Architects
NoAarchitecten en Erik Dhont
Cruz y Ortiz arquitectos en Stramien
COUSSÉE & GORIS architecten, GAFPA  Bureau voor architectuur en stedenbouw
architecten de vylder vinck tailieu, De Smet Vermeulen Architecten en evr-Architecten

Tekst: Olivier De Roo