Een moderne identiteit voor C&A

Vorig jaar riep het Vlaams Architectuurinstituut ‘2018’ uit tot het Stynenjaar. Het oeuvre van de Belgische architect Léon Stynen is voor het grote publiek minder bekend. Nochtans is er in de Gentse binnenstad een zeer prominent gebouw van zijn hand aanwezig.

In de jaren 60 was het Antwerpse architectenbureau van Léon Stynen één van de grootste van België. Door de economische groei was de vraag naar commerciële ruimtes groot. Door de veranderende maatschappij, gingen winkelketens op zoek naar een architectuur dat symbool stond voor de tijdsgeest.

C&A, de keten van de grote kledingwinkels, nam in diezelfde periode contact op met Léon Stynen met de vraag om haar winkelpanden te bouwen en verbouwen in een uniforme stijl. Ze wilden zo een nieuwe en specifieke bedrijfsidentiteit ontwikkelen.

Winkelstraten werden in die periode gekenmerkt door gesloten bovengevels, iets waarmee Stynen in samenwerking met Paul De Meyer gretig aan de slag ging. Geen eenvoudige taak, maar toch slaagde hij erin om de blinde bovengevels te verlevendigen met een betonnen grid van ongelijke en afwisselende openingen. De beslotenheid van het achterliggende winkelvolume, in wezen een gesloten rechthoekige doos, wordt zo expressief doorbroken.

Meteen kreeg elke provinciestad in België plots een radicale en opvallende modernistische betonarchitectuur in zijn belangrijkste winkelstraat. Een verfijnd brutalisme als hommage aan Le Corbusier. Op minder dan tien jaar tijd realiseerde Stynen maar liefst negen brutalistische winkelpanden. Na Antwerpen volgden onder meer de C&A-winkels in Hasselt (1963), Brussel (1964) en deze in de Veldstraat in Gent (1965).

Wie vanuit de Korte Meer, via één van de lugubere steegjes, doorsteekt naar de Veldstraat, krijgt zicht op de fraaie modernistische gevels van de voormalige C&A-winkel. De gevel blijft jammer genoeg een gesloten geheel zonder raamopeningen, iets wat Stynen vermoedelijk wel graag anders had gezien.

De voorgevel staat in schril contrast met de eerder banale achtergevel aan de Ajuinlei. De reden dat er hier voor een minder architecturale gevel werd gekozen, is ons niet bekend. Dat de Leie destijds eerder een grote, alledaagse parkeervlakte was, zat er misschien voor iets tussen.

In de jaren 80 verliet C&A uiteindelijk het gebouw om wat verderop opnieuw intrek te nemen in een ander pand. Tot op heden zit de warenhuisketen Fnac er in, alhoewel die binnenkort ook andere oorden opzoekt. Toeval of niet, de winkel verhuist naar het voormalige pand van C&A aan de overkant van de straat, die op zijn beurt een tijdje terug verkaste naar het vroegere Sarmacomplex op de Korenmarkt.

Tekst: Fréderic Louis / Foto’s: Fréderic Louis & Stadsarchief.
Bronnen: Architectuur Gent, Inventaris Onroerend Erfgoed, Bouwmaster & De Standaard