Architectuur: Tim Peeters Architecten
Studiebureau stabiliteit: BAST Architects & Engineers
Ontwerp & uitvoering: 2014 – 2017
Fotografie: Stijn Bollaert
Een drastische reorganisatie op basis van ruimtelijkheid en licht. Dat is wel het minste wat je kan zeggen van de metamorfose die deze hoekwoning in Sint-Amandsberg heeft doorstaan.
Het Gentse Tim Peeters Architecten ging aan de slag met het oude structurele raster van een bestaande, halfopen woning. Nieuwe muuropeningen en een verwijderd stuk vloer creëren een luchtige structuur met aangename plekken en hoeken. De donkere kamers van weleer zijn onherkenbaar omgebouwd tot dubbelhoge ruimtes, gevuld met daglicht.
De ruwbouwstructuur werd zo veel mogelijk bewaard, om de afvalstroom van beton en steen tot een minimum te beperken. Oude betongewelven werden versterkt met een nieuwe druklaag en zo ‘geupcycled’.
De kleinere woonruimtes kijken uit over de grote woonkamer. Ze genieten mee van de zuiderzon die diep in het huis doordringt langs het grote raam in de voorgevel. De dakverdieping is ingericht als nachtverdieping, met drie slaapkamers en een kleine verborgen woonkamer als nachthal.
Op de gemene muur vind je nog restanten terug van de oude muurafwerking, gekadreerd al zijn het abstracte kunstwerkjes.
De woning kan gelezen worden als een opeenvolging van drie verschillende lagen concentrische gevels of gebouwschillen. Rondom de centrale woonkamer (afgebakend met zwarte visgraatparket) zie je de binnengevel: een ritme van raamopeningen, soms tegen een muur, soms grenzend aan een binnenruimte, soms tegen de buitenruimte.
De gevelopeningen volgen een rigide raster, om eenheid en rust te brengen in het expressieve volume met puntgevels. Het oude bakstenen gevelfront is een souvenir van de bestaande woning. Een kant-en-klaar ornament op het nieuwe afgewerkte volume.
De lichte materialisatie van de nieuwe gevel contrasteert met de gewichtige baksteendetaillering van het oude front. De dagkanten aan de ramen werden vlak en wit gepleisterd, in contrast met de blauwgrijze gekorrelde grote vlakken. Op die manier wordt vermeden dat de gevelpleister lijkt op een dikke ‘koek’ die op het gebouw geplakt werd. Eindresultaat van het beeld is een flinterdun blauwgrijs papier, ingevuld met glazen perforaties.
De voor- en achtergevel van de woning, met elk hun eigen buitenplekje.
Het hellend dak sluit aan op een enkele puntgevel tegen de buur, en een dubbele puntgevel aan de andere kant. De keuken ligt op het hoekpunt waar bezoekers aankomen, als het ware een uitkijkpost op de straat. Het harmonicaraam transformeert de keuken in de zomer tot een toog aan het terras in de voortuin. Hetzelfde detail wordt herhaald aan de achtergevel, zodat het terras daar, en de woonkamer binnen, als een doorlopende enfilade van plekken gebruikt kan worden.
Privacy wordt in dit huis deels georganiseerd door hogere en lagere borstweringen onder de ramen om privacy te geven waar nodig, en meer zicht waar gewenst. De open houding van de bewoners (zeg nu zelf, wie heeft een zonneterras in de voortuin!) liet toe om voorrang te geven aan heel eenvoudige oplossing, zicht en licht tegenover harde privacy. Hoe hoger in het huis, hoe meer privacy, en hoe meer de achterliggende ruimtes daar ook nood aan hebben.
De nieuwe isolatieschil is in plan een zuivere rechthoek, welke op enkele plaatsen afwijkt van de oude gevel. Dit is onder andere te zien in het oude baksteen gevelfront dat het karakter van de gevel bepaalt.
Het dak is ontworpen als een volwaardige vijfde gevel, rond een resem ambities. Het dak zoekt volumetrisch en vormelijk (en stedenbouwkundig!) aansluiting bij het (steil) hellend dak van de buur, en met een nieuwe samenhangende compositie aan de nieuwe zijgevel, met dezelfde hellingsgraden. De origami-vorm laat ook toe om een maximum aan binnenruimte te creëren voor de slaapkamerverdieping en de zolder met zijn ‘binnenboomhut’ en bergruimte. De metamorfose is compleet.
Tekst: Tim Peeters Architecten & Fréderic Louis
Foto’s: Stijn Bollaert / Schetsen & maquette: Tim Peeters Architecten