Architectuur: TRANS architectuur | stedenbouw, Carmody Groarke & RE-ST
Opdrachtgever: sogent i.s.m. Design Museum Gent
Studiebureaus: Ney & Partners, Studiebureau Boydens, Daidalos Peutz & NDVR
In samenwerking met Vlaanderen, Stad Gent, Circular Flanders, AGB Kunsten en Design & FOCI
Eind 2019 maakten Design Museum Gent en sogent de winnaars bekend van de Open Oproep voor de uitbreiding van het museum. Anderhalf jaar later is het oorspronkelijke ontwerp van DING (Design in Gent) na veel overleg en studie verfijnd tot een inspirerende ontmoetingsplaats op mensenmaat waar design in al zijn aspecten centraal staat.
Met het planningsproces achter de rug, kan nu het bouwproces van start gaan met het indienen van de omgevingsvergunning, zodat de eerste steen kan worden gelegd in de zomer van 2022.
Het braakliggend stuk grond in de Drabstraat waar de nieuwe vleugel komt.
Foto © Michiel De Cleene i.o.v. Vlaams Bouwmeester.
Design Museum Gent wacht al sinds 1993 op een nieuw sluitstuk met ruimte voor onthaal en shop, tijdelijke expo’s, workshops en educatie, lezingen en events, ruimte voor art handling en logistiek, degelijk sanitair en – niet in het minst – een lift, maar nu is het zover. DING is de langverwachte brug tussen de drie bestaande gebouwen van Design Museum Gent. Het opent gastvrij de deuren naar de stad in een omgeving waarin duurzaamheid centraal staat. De nieuwe vleugel komt in de Drabstraat, op het braakliggend terrein waar nu de befaamde wc-rol staat.
De nieuwe vleugel wordt de toekomstige thuis voor lezingen, debatten, designopleidingen, productlanceringen, workshops, experimenten en heel wat andere activiteiten. Een third place, een open museum zonder drempels, waar je gratis kan binnenspringen voor een moment vol inspiratie of verwondering.
Dat binnenspringen begint in de stadskamer. Een gastvrije ontmoetingsplaats en multifunctionele ruimte, waar Gentenaars, toeristen, designers, lesgevers en opiniemakers elkaar ontmoeten. Ook de balie, de shop en het onthaal krijgen hier hun plaats. DING is een plek waar je diverse aspecten van design ontdekt en die je een blik achter de schermen gunt, waarna je dieper in het museum kan duiken en kennis kan maken met de collecties en tijdelijke tentoonstellingen.
De loft en het winterterras op de vierde verdieping.
Op de eerste verdieping van DING is een ruimte voor lezingen en presentaties voorzien, op de tweede verdieping komen workshopruimtes en op de derde verdieping toont het museum gratis tijdelijke expo’s. Als kers op de taart komt er in DING een ruim terras met zicht op de historische binnentuin van Hotel de Coninck. De loft en het winterterras op de vierde verdieping kijken over heel de stad heen, je ziet er het Gravensteen en de Gentse skyline.
De ondergrondse verdieping van DING en vleugel 1992 heeft, naast de noodzakelijke ruimtes voor de technieken, ruimte voor de art handling en restauraties, toiletten en een nieuwe vestiaire.
In het aanpalende 16e-eeuwse Huis Leten, waar de burelen van het museum gehuisvest zijn, komt een museumcafé met zicht op een verborgen binnentuin aan de achtergevel. Een kleine oase van rust en een extra ruimte voor buiten-expo’s.
De architectuur in DING wordt versterkt door gerichte designopdrachten die zullen gegeven worden aan diverse gevestigde en jonge designers en textielontwerpers, in nauwe dialoog met de architecten via opdrachten en via open calls.
Naadloze architectuur
DING zal de drie bestaande gebouwen van het museum naadloos met elkaar verbinden, uitgewerkt door het ontwerpteam Carmody Groarke, TRANS architectuur I stedenbouw en RE-ST architectenvennootschap. Geen spektakelarchitectuur, maar een multifunctionele vleugel met monolithisch karakter, die zich in het bestaande stadsbeeld integreert.
Samen met de uitbreiding, wordt ook de vleugel van 1992 aangepakt. De vides, platformlift en trappen worden verwijderd. Niet alleen krijgt het museum hierdoor genereuze open tentoonstellingsvloeren en komt er 210 m² tentoonstellingsruimte per verdieping bij, maar er wordt ook gezorgd voor een juiste klimatisatie in de zalen. De renovatie is een belangrijke voorwaarde om ook in de toekomst grote tentoonstellingen te kunnen onthalen en de collectie op een respectvolle manier te kunnen presenteren en te voldoen aan internationale standaarden. De eigen collectie komt terecht op de eerste en tweede verdieping, de tijdelijke tentoonstellingen op het gelijkvloers.
DING stemt alle gebouwen op elkaar af. De barrières tussen het gedeelte uit de 18e-eeuwse Hotel de Coninck, de vleugel uit 1992 en het 16e-eeuwse Huis Leten verdwijnen. Door de plaatsing van de grote trappartij en de lift in DING wordt de circulatie en de toegankelijkheid op de site verzekerd.
Duurzaam en slim
DING wordt future-proof. Circulariteit, duurzaamheid en innovatie staan voorop; zo worden zo veel mogelijk duurzame materialen gebruikt, zet het museum in op duurzame processen en is het museum, dankzij een subsidie van Vlaanderen Circulair, een innovatief traject gestart om (bouw)afval te verwerken in een circulaire gevelsteen. Die wordt aangebracht rond de CO2-neutrale houtskeletstructuur van het nieuwe gebouw. Maar ook recyclagemogelijkheden en vervangbaarheid van de materialen staan op de agenda.
In de historische binnentuin van Design Museum Gent staat tot maart volgend jaar overigens een onderzoeksmodel op ware grootte. Het toont een staalkaart van de verschillende materialen en technieken die gebruikt zullen worden
Daarnaast wordt gewerkt aan een fysiek en digitaal skelet: van multifunctionele plafonds, vloeren en muren tot een grid van sensoren en aansluitingen vertakt doorheen het gebouw. Tot slot zorgt een slim gebouwbeheer voor een optimalisatie in energiegebruik door zonwering, verlichting, etc. op een duurzame manier te managen. Hiermee wordt de fundering voor een ‘slimme’ museuminfrastructuur gelegd. Een infrastructuur die niet ‘technologisch’ slim is, maar voldoet aan de noden van het museum vandaag, en zich tegelijkertijd wendbaar openstelt voor de opportuniteiten van het museum morgen.
Planning
Het museum sluit voor de verbouwing op 7 maart 2022 de deuren, maar niet zonder eerst in detail te tonen hoe DING er precies uit zal zien. Op 9 oktober 2021 opent de tentoonstelling DING, waar de architecten hun visie en het ontwerpproces uiteenzetten, onder meer aan de hand van sprekende maquettes.
De maquette zal vanaf 11 juni 2020 te zien zijn in de DING Vitrine in de Drabstraat. Op 15 juli verhuist ze naar het museum. Ook daar is ze voor iedereen gratis te bezichtigen.
Maquettebeelden van het oorspronkelijk wedstrijdontwerp.
Het project kost in totaal circa 15 miljoen euro. Het grootste deel wordt gedragen door de stad. Vlaanderen steunt het project intussen met bijna 3 miljoen euro. Ook bij Agentschap Onroerend Erfgoed werd een dossier ingediend.
Sogent zorgt, als gedelegeerd bouwheer voor Stad Gent, voor het opvolgen en begeleiden van het voorbereidingstraject, het wedstrijd-, het ontwerp- en het bouwproces, de timing en het budget, vanaf conceptfase tot en met de definitieve oplevering van de werken.
Bron & visualisaties: Design Museum Gent, TRANS architectuur | stedenbouw, Carmody Groarke & RE-ST architectenvennootschap
Deze veredelde klimmuur is een troost voor wie de trap naar de Hemelpoort (Loek Grootjans) en de muur in de Sint-Michielstraat met spijt heeft zien verdwijnen.