Diegene die vaak in de buurt van het Sint-Pietersstation komen, kennen het gebouw wellicht. Verstopt achter de hoge kruinen van het Maria Hendrikaplein staat de voormalige cinema Rex, die met zijn iconische gevel een pijnlijke weergave is van de vergane glorie van één van de vele kleinere cinema’s die Gent ooit telde.
Het bioscoopgebouw is één van de belangrijkste realisaties van de Gentse architect Geo Henderick (1879-1957), die naast de Cinema Rex uit 1933 nog heel wat andere bouwwerken heeft ontworpen in het Gentse waaronder de iconische directeurswoning aan de Terneuzenlaan (1905), de Ciné Palace (werd later de Sphinx aan de Sint-Michielshelling) en vele andere woningen en appartementsgebouwen. Ook het “Coliseum”, de voormalige feestzaal “Grand Palais Valentino” aan de Kuiperskaai werd door Geo Henderick in 1911 volledig vernieuwd in Art Nouveaustijl. Het enige wat van deze zaal echter overblijft, zijn de stalen gebintes die in het huidige Zuid-shoppingcenter als decoratief element werden verwerkt.
De Rex is een gebouw in baksteenarchitectuur uit 1933 met een façade die uit de gevel springt door een brede luifel met een gebogen uitkragend gedeelte met grote raampartijen. De gevel werd voorheen bekroond met twee topstukken, verbonden door het metalen opschrift ‘ciné’ , geflankeerd door twee vlaggenmasten. Deze zijn echter reeds verwijderd. Opvallend zijn onder meer de vindingrijke toepassing van bakstenen en tegels met dieren-motieven. De originele pui op het gelijkvloers is reeds verloren.
Voor het interieur liet Geo Henderick zich inspireren door de befaamde inrichting van de grote Rex-cinema in Parijs. Daar werd door de Hongaars-Amerikaanse John Eberson de zaal ingericht met zijn succesvolle ‘atmosferische’ theater-concept: door wanddecoratie, lichteffecten en een uniek verluchtingssysteem kreeg het publiek de indruk dat je in de open lucht zat.
De zaal van de cinema in Gent was gedecoreerd met prachtige muurschilderingen waarin reliëfstukken van gebouwen en planten waren verwerkt die in het donker mooi verlicht werden. Het plafond stelde een blauwe nachtelijke zomerhemel met fonkelende sterren voor, er zweefden ‘wolkjes’, door bewegende projectoren . Het gordijn, uit zilverlamé, met daarachter een voile, werd tijdens de pauze met kleurrijke schijnwerpers verlicht.
In de jaren ’50 werd het interieur sober en strak heringericht; daarvan getuigd nog een kroon boven het projectiescherm.
Door de opkomst van de televisie liep het bioscoopbezoek sterk terug. Er werd nog een sekscinema ingericht, maar die werd definitief gesloten in 1982. Daarna werd er een casino ingericht tot ook die gesloten werd medio jaren ’90. Daarna kwam het gebouw leeg te staan en namen de duiven er hun intrek…
In 2009 werd het gebouw even gekraakt, waar activisten bescherming eisten voor het gebouw. Ze werden er snel uitgezet… en in 2011 stond het gebouw tijdelijk te koop voor 850.000 euro…
In september 2013 deden Bruno Matthijs (Spa.), Bart Vandekerckhove (Groen!) en de gemeenteraad een oproep in de pers om een herbestemming voor het verlaten gebouw te vinden. Verschillende socio-culturele organisaties waren reeds geïnteresseerd om van de locatie gebruik te maken. De eigenaar weigert voorlopig nog het gebouw van de hand te doen; een leegstandsbelasting dient te worden betaald…
Red De ReX is recent een campagne gestart om de oude cinema aan het station te redden van de verloedering. Ze vragen een grondige renovatie en een zinvolle, publieke herbestemming van het gebouw. Er wordt aan de eigenaar van het gebouw en de Stad Gent gevraagd om tot een schappelijk akkoord te komen voor een herbestemming van het gebouw.
Deze fijne art déco-bioscoop, gelegen op een strategisch interessante locatie is één van de belangrijkste ontwerpen van de bekende Gentse architect Geo Hendrick. Het gebouw is reeds beschermd en de voornaamste structuur is nog bewaard. Het concept van de ‘atmosferische’ zaal is uniek in onze stad.
Een concreet idee is om de cinema om te vormen tot een echt Gents filmmuseum, een platform waar de cinefiele activiteiten van bijvoorbeeld Film Plateau, het MIAT, het Huis van Alijn en Cinema Off Off kunnen gebundeld worden in een professioneel én historisch kader in een stationsbuurt dat momenteel volledig wordt vernieuwd. Samenwerkingen met andere culturele instellingen zoals bijvoorbeeld het Filmfestival Gent, het Conservatorium, het KASK en het Designmuseum behoren ook tot de mogelijkheden. Het biedt de mogelijkheid tot een uniek educatief project.
Red De Rex wil graag verschillende voorstellen en ideeën horen van de bevolking in de loop van haar campagne voor het behoud van het gebouw. Volg en steun de campagne op hun Facebook-pagina: Red De Rex.
Bron: Vincent Laute voor Red De Rex & Inventaris Onroerend Erfgoed / Foto’s: Joachim Piens, Wikipedia, Franck Bohbot, Bart De Graeve & Luk Rokegem
Tervurenlaan? 😉
Terneuzenkaai!
– Woops, werd gecorrigeerd! Bedankt om te melden.
Mooi artikel.
De andere filmzaal waar jullie naar verwijzen, Ciné Palace, is de huidige Spinx aan de Korenmarkt, niet Studio Skoop.
Een ander gebouw dat uw lezers misschien kennen is het Café Verniers aan het Sluizeken, het huidige Simon Says.
– Ja, dat is inderdaad een foutje en moet uiteraard de Sphinx aan de Sint-Michielshelling zijn.
Goede actie. Een vergelijkbaar project vond plaats in Lichtervelde, waar de oudste cinema van België gered is van de sloop. Tegenwoordig staat daar een hypermoderne digitale projector films te spelen … http://www.cinemadekeizer.be/
Pas nu gentcement ontdekt.
Ook pas vandaag Red de Rex onder ogen gekregen via Film Fest Gent.
Boeiend en belangrijke actie.
Kan ik ook mijn steun betuigen naast facebook?
Ik ben daar namelijk niet op actief.
Terzijde
Tussen Ciné Palace en Sphinx was er ook nog achtereenvolgens Plaza en Calipso.
Ik denk nog de kopie originele zaal te hebben.
Gegroet
Geert Klemans
Om meer te weten te komen over de bekende Gentse Jugendstil & Amsterdamse School architect Geo Henderick (1879-1957) is er nog een rijk geïllustreerde monografie over zijn leven en werk te verkrijgen in het Designmuseum (1984, auteur Guido Deseijn)…