Architectuur: Abscis Architecten i.s.m. Stabitec
Fotografie (huidige toestand): Fréderic Louis
Visualisaties: Abscis Architecten
Studie: 2016-2019
Uitvoering: 2020-2024 (middelste gebouw)
De Watersportbaan wordt gekarakteriseerd door enkele hoge en lage woontorens. De meeste werden gerealiseerd in de jaren ’60 en hebben al enkele renovaties achter de rug. Nu zijn de drie identieke appartementsgebouwen in de Jubileumlaan aan de beurt. Echter blijft het niet (meer) bij een renovatie en verticale uitbreiding …
Foto © De Baenst – Gent: Watersportbaan en sociale woningbouw op de wijk Neermeersen.
Foto © Fotodrukkerij W.N. (Stekene).
De drie identieke flatgebouwen langs de Jubileumlaan werden gerealiseerd in 1960. Zij vormden het toenmalige sociale huisvestingsproject dat de Gentse Maatschappij voor Goedkope Woningen (vandaag bekend onder de naam WoninGent) met architect Jules Trenteseau (1913-1974) aan de Watersportbaan realiseerde. Deze architect was ook verantwoordelijk voor de sociale woontorens aan het Rabot.
In een zeer expressieve stijl counterde de architect de vlakke en minimale projecten van andere huisvestingsmaatschappijen rond de Watersportbaan. Betonnen kaders accentueren de ramen en zitten plaatselijk verdiept, waardoor een dynamieke gevel ontstaat.
De gebouwen worden gekenmerkt door telkens drie krachtige betonnen luifels, die acht niveaus hoger herhaald worden. Op de gevels kan je tegeltableaus zien met abstracte motieven. Deze zouden verwijzen naar ‘de ideale stad’.
Elk appartementsblok omvat nu zowat 90 wooneenheden.
Hernieuwbouw en verticale uitbreiding
WoninGent liet een grondig onderzoek uitvoeren naar de haalbaarheid van renovatie, waarbij een structureel en bouwtechnisch onderzoek aantoonde dat renovatie nagenoeg onhaalbaar was. Daarenboven kon renovatie niet voldoen aan de hedendaagse normen voor sociale woningbouw. Na overleg met alle betrokken partijen werd beslist over te gaan tot vervangingsbouw waarbij de bestaande gebouwen en hun toch wel kenmerkende architectuur worden gesloopt. Een ontwerpwedstrijd werd uitgeschreven en gewonnen door het Gentse architectenbureau Abscis Architecten en het ingenieurs- en studiebureau Stabitec.
Visualisatie: Abscis Architecten & Woningent
De stedenbouwkundige visie voor de vervanging van de woontorens aan de Jubileumlaan vertrekt vanuit de morfologie van de bestaande site. De site maakt deel uit van het masterplan van de Watersportbaan uit de jaren ’60 met een vrij rationele inplanting van de gebouwen met veel doorzichten en visuele verbindingen. De gebouwen langs de Jubileumlaan volgen een eerder aparte, speelse inplanting, refererend naar een voormalige meander van de Leie.
Het voorliggend project formuleert een antwoord op de vraag om de drie gebouwen met samen 286 units te vervangen. In een zoektocht naar betere oriëntatie, een toename van doorzichten langs en tussen de gebouwen, werd geopteerd voor een gematigde hoogbouw van dertien bouwlagen in plaats van de huidige middelhoogbouw van acht verdiepingen. Iets wat gevoelig ligt bij bewoners van aanpalende appartementsgebouwen die daardoor hun zicht op de Watersportbaan dreigen te verliezen.
Nieuwe inplanting versus de oorspronkelijke inplanting van de appartementsgebouwen.
De nieuwe woongebouwen worden korter en voorzien van uitsluitend doorzonwoningen waardoor ze allemaal zowel uitkijken naar de Watersportbaan als zicht hebben op de stad. Private en collectieve terrassen vullen de woningen aan. Een subtiele knik halverwege de gebouwen zorgt voor extra slankheid en accentueert de toegang en onderdoorgang. De inplanting blijft de meander trouw maar versterkt de doorwaadbaarheid van het stedelijk weefsel naar het stadspark.
Visualisatie: Abscis Architecten & Woningent
De gevel kenmerkt zich door een betonnen structuur van kolommen en balken, die het gebouw ritmeert. De terrassen bevinden zich aan de achtergevel, wat zorgt voor een rustige gevel aan de kant van het park. Door alle appartementen als doorzonwoningen te voorzien, kunnen bewoners zowel uitkijken op de Watersportbaan als op de stad.
De voorgevel, die uitkijkt op de stad, is uitgewerkt met brede gaanderijen en vertoont daardoor een zekere dynamiek. Die moeten ontmoetingen en sociale contacten tussen de bewoners stimuleren. Ze krijgen vorm als een soort ‘leefstraten in de lucht’. Bepaalde verdiepingen zijn met elkaar verbonden door vides en speelse trappen. Zo ontstaat er ook interactie tussen de verschillende bouwlagen.
De gevel krijgt een lichte kleur, zodat de gebouwen in harmonie zijn met de overige sociale woontorens aan de Watersportbaan.
Het park met haar waardevolle bomen blijft maximaal behouden. Door centraal in de gebouwen een doorgang te creëren, wordt de doorwaadbaarheid van de site nog verder vergroot, vooral voor de bewoners. Zo kan de hoofdingang bereikt worden van zowel de parkzijde als de Jubileumlaan. Iets wat tot op heden nog niet mogelijk was. Net als de bestaande gebouwen krijgen de gebouwen geen ondergrondse parkeergarage.
Vanaf april 2021 start de aannemer met de sloopwerken aan het middelste gebouw in de Jubileumlaan. De sloopwerken zullen ongeveer een jaar duren. Midden 2024 zou het eerste gebouw klaar moeten zijn.
Bronnen: Architectuur in Gent, WoninGent & Abscis Architecten
Tekst & foto’s: Fréderic Louis, WoninGent
Met dank aan Gert Defever voor de oude prentkaarten.