Op de rechteroever van de Leie, in het hartje van onze stad vinden we de Graslei. Wat vandaag een toeristische trekpleister is ontstond in de 11de eeuw, toen de handelsactiviteiten er groeiden (alle graan in Graafschap Vlaanderen gebeurde langs Gent) en de plek dé haven van de stad werd. Verschillende gildes trokken er hun gildehuis op, zo ook de molenaarsgilde die hun pand in 1530 verkochten aan de gilde van de Vrije Schippers. Nog steeds staat het gebouw bekend als het Gildehuis der Vrije Schippers, en na een aantal omzwervingen de voorbije jaren heeft het gebouw vandaag terug een functie gelinkt aan de havenactiviteiten van Gent.
Architectuur: Callebaut Architecten
Opdrachtgever: North Sea Port
Fotografie: ALLT
Het havenbedrijf North Sea Port kocht het leegstaande voorbeeld van Brabantse gotiek in 2011 en zag het als een opportuniteit om zich meer te profileren in de Gentse binnenstad, waar je van de hedendaagse havenactiviteit die nog steeds van belang is voor de regio, niets meer merkt.
North Sea Port gaf de opdracht om het pand te restaureren en herbestemmen zodat het bruikbaar werd als moderne werkplek met vergaderruimtes en tentoonstellingsruimte. In 2012 werd Callebaut Architecten betrokken bij het project, zowel als algemeen ontwerper als als restauratie-architect die ook de rol speelt van ‘bewaker’ van het verhaal van het monument, zowel van vroeger, van nu, als van de toekomst.
Zij vertrokken in dit project van een grondig onderzoek naar het monument zelf en zijn context. Uitgebreide vooronderzoeken (bouwhistorisch, materiaal-technisch, kleurenonderzoek, proefrestauraties,…) gaven laag per laag een beter beeld. Op basis hiervan werd gezocht naar een evenwicht tussen het terugbrengen en het conserveren van de monumentale sfeer van weleer, het sober integreren van nieuwe elementen die eigen zijn aan hedendaags verblijfscomfort en het voldoen aan de noden van North Sea Port vandaag.
Naast de restauratie moest het gebouw uiteraard ook voldoen aan alle moderne normen en standaarden. Zo werd bijvoorbeeld de constructie verstevigd, kwam er een lift om toegankelijkheid te garanderen, klimaatbeheersing en technieken die bij een modern kantoor horen, en werden quasi onzichtbare brand-technische ingrepen gedaan. Andere nieuwe ingrepen werden op die manier voorzien dat ze zich duidelijk aftekenen ten opzichte van het bestaande, de omkeerbaarheid van de ingrepen speelde evenzeer een belangrijke rol. De lift werd vrijstaand in de ruimte geplaatst, andere nieuwe toevoegingen zoals sanitair die als een box-in-box in de bestaande lokalen werden voorzien.
Dit los staan van nieuwe toevoegingen werd doorgetrokken naar buiten, een nieuwe aanbouw achteraan werd geconcipieerd als glazen volume, waardoor het uitzicht van de achtergevel maximaal zichtbaar werd gelaten en de licht-en ruimtebeleving optimaal zijn. Het glazen volume past zich in tegen het volume van het monument zonder de overhand te nemen.
Balegemse natuursteen
Er werd zoveel mogelijk origineel materiaal behouden waar dat verantwoord was. Daarnaast werd echter geen moeite gespaard om waar nieuwe materialen toch noodzakelijk waren, op zoek te gaan naar wat men origineel zou hebben gebruikt. Ondanks dat lange tijd werd aangenomen dat restauratie met Balegemse natuursteen niet meer mogelijk zou zijn (uitgeputte groeve, minderwaardige kwaliteit,…) is de groeve naar aanleiding van deze restauratie opnieuw in gebruik genomen. Intussen wordt ze uitgebreid en kan er opnieuw kwalitatieve natuursteen ontgonnen worden. Het gevolg is dat op twee beeldhouwwerken na, de hele gevel is gerestaureerd met kwalitatieve Balegemse natuursteen. Deze werden ontgonnen uit dezelfde groeve als bij de bouw van de gevel.
Dag van de Architectuur
Op de Dag van de architectuur komend weekend (22/09) opent Callebaut-Architecten ook zijn deuren. De moeite om eens binnen te springen. Daarnaast kan je ook Kunstencentrum Vooruit bezoeken waar zij ook aan meewerkten, info daarover kan je hier vinden.
Klik hier door om meer Gentse projecten te ontdekken die te bezichtigen zijn op de Dag van de architectuur.
Tekst: Olivier De Roo / Beelden & plannen: Callebaut Architecten & ALLT